Od 1 stycznia 2025 roku w Polsce zacznie obowiązywać nowy system kaucyjny, który ma na celu zwiększenie poziomu recyklingu opakowań po napojach i zmniejszenie ilości odpadów trafiających na wysypiska. Choć wiele osób popiera te zmiany, system wzbudza również pewne kontrowersje i obawy wśród przedsiębiorców oraz konsumentów. Jaka czeka nas kaucja za butelkę i puszkę? Przepisy te są częścią szerszej strategii Unii Europejskiej, która dąży do ograniczenia wpływu opakowań z tworzyw sztucznych na środowisko.
Głównym celem systemu jest zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych oraz zwiększenie efektywności recyklingu. System kaucyjny ma również na celu zwiększenie świadomości ekologicznej społeczeństwa i wprowadzenie bardziej zrównoważonych nawyków konsumenckich. Opakowania zwracane przez konsumentów mają trafiać do recyklingu lub ponownego użycia, co pomoże zmniejszyć zużycie surowców naturalnych.
Zalety systemu:
- Poprawa recyklingu.
System kaucyjny ma zwiększyć efektywność zbiórki selektywnej opakowań. Oczekuje się, że recykling stanie się bardziej skuteczny, co przyczyni się do ograniczenia zużycia surowców oraz zmniejszenia emisji CO2. - Redukcja odpadów.
Dzięki wprowadzeniu kaucji, opakowania będą bardziej wartościowe w oczach konsumentów, co zachęci do ich zwrotu zamiast wyrzucania. W konsekwencji mniej odpadów trafi na wysypiska. - Wsparcie gospodarki o obiegu zamkniętym.
System kaucyjny wpisuje się w model gospodarki o obiegu zamkniętym, gdzie materiały z opakowań mogą być ponownie przetworzone i wykorzystane do produkcji nowych opakowań lub produktów. - Bez paragonów.
Zwrot opakowań nie będzie wymagał dowodu zakupu, co ułatwi cały proces i sprawi, że system będzie bardziej dostępny dla konsumentów.
Wyzwania i wady systemu
Mimo że system kaucyjny ma wiele zalet, napotyka również na pewne wyzwania, zwłaszcza w kontekście jego wdrożenia w Polsce.
Wady systemu:
- Koszty dla przedsiębiorców.
Dla właścicieli sklepów, zwłaszcza mniejszych, system kaucyjny może stanowić spore wyzwanie. Sklepy o powierzchni powyżej 200 m² będą musiały obligatoryjnie przyjmować zwroty opakowań, co wiąże się z dodatkowymi kosztami logistycznymi oraz zakupem automatów do zwrotu opakowań. - Niejasności prawne i techniczne
Przedsiębiorcy zwracają uwagę na liczne niejasności związane z opodatkowaniem kaucji oraz obowiązkami związanymi z obsługą systemu. Wciąż trwają prace nad pełnym doprecyzowaniem przepisów, co rodzi obawy o ich skuteczne wdrożenie. - Wyłączenia niektórych opakowań.
Jednym z kontrowersyjnych aspektów nowego systemu jest wyłączenie jednorazowych szklanych butelek z systemu kaucyjnego, co niektórzy eksperci uważają za niespójne z głównym celem przepisów. - Brak infrastruktury.
Obecnie Polska nie posiada wystarczającej infrastruktury, aby w pełni wdrożyć nowy system na szeroką skalę. Konieczne będzie wprowadzenie licznych inwestycji, szczególnie w zakresie instalacji automatów do przyjmowania opakowań. - Ryzyko podwyżek cen.
Istnieje ryzyko, że koszty związane z systemem kaucyjnym zostaną przeniesione na konsumentów w postaci podwyżek cen napojów, co może wpłynąć na ich wybory zakupowe.
Perspektywy dla przedsiębiorców
Wprowadzenie systemu kaucyjnego będzie wymagało od przedsiębiorców, zwłaszcza dużych sieci handlowych, dostosowania się do nowych przepisów. Oprócz zainstalowania automatów do zwrotu, konieczne będzie zapewnienie logistyki związanej z transportem opakowań do punktów recyklingu. Małe sklepy będą miały wybór, czy uczestniczyć w systemie zwrotu, co może stanowić dla nich zarówno szansę, jak i wyzwanie.
Przedsiębiorcy będą musieli również stawić czoła ryzyku kar za niedostosowanie się do nowych regulacji. Choć system kaucyjny może przynieść korzyści długoterminowe, w krótkim okresie wymagać będzie znacznych nakładów finansowych i operacyjnych.
Jaka będzie kaucja za butelkę i puszkę?
Zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Klimatu i Środowiska, wysokość kaucji za opakowania, które zostaną objęte systemem, wynosi od 0,50 zł do 1,00 zł za sztukę. W przypadku plastikowych butelek jednorazowego użytku o pojemności do 3 litrów oraz puszek metalowych o pojemności do 1 litra, kaucja będzie wynosić 0,50 zł. Natomiast za szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra opłata wyniesie 1,00 zł. Maksymalna wysokość kaucji, zgodnie z ustawą, może sięgać 2 zł.
Czytaj też: Gdańsk kupi 30 autobusów elektrycznych
mn